Ипотека рәсімдеу – бүкіл әлемде тұрғын үй сатып алудың танымал тәсілі. Қазақстанда да қарыздың бұл түріне сұраныс жоғары, алайда оған барлығы бірдей жүгіне бермейді. Көптеген қазақстандық бастапқы жарна үшін қажетті соманы жинай алмайды, ол тұрғын үй құнының 10 пайыздан 50 пайызына дейін ауытқиды, өйткені олар табысының негізгі бөлігін уақытша тұрғын үйді жалға алуға жұмсайды.
Сонымен қатар екінші деңгейлі банктер табысы төмен адамдар үшін қол жетімді емес жоғары пайыздық мөлшерлемемен бағдарламаларды ұсынады.
Сарапшылар Қазақстандағы ипотека нарығының орта тапқа бағытталғанымен келіседі. Қазақстандықтардың өз шаршы метрін сатып алу мүмкіндігіне тең қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін сатып алу құқығымен тұрғын үйді жалға алу тетігі іске қосылды. Шарттарға сәйкес, бұл шешім жергілікті атқарушы органдарда есепте тұрған табысы төмен, бірақ тұрақты кезекте тұрғандарға арналған. Бүгінгі таңда 650 мыңнан астам қазақстандық тұрғын үй алуға кезекте тұр.
«Қазақстан Тұрғын үй Компаниясы» АҚ (жалғыз акционері «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ) қазіргі уақытта 2023-2029 жылдарға арналған тұрғын үй-коммуналдық инфрақұрылымды дамыту тұжырымдамасын, сондай-ақ мемлекеттік және салалық тұрғын үй құрылысы бағдарламаларын іске асыру аясында Қазақстанда 22 мыңнан астам пәтер сатылғанын атап өтті. Сатып алу құқығымен жалға алу 21 қалада (Ақтау, Ақтөбе, Алматы, Астана, Атырау, Көкшетау, Қостанай, Қызылорда, Павлодар, Семей, Тараз, Шымкент, Түркістан, Қарағанды, Петропавл, Орал, Өскемен), оның ішінде 4 моно қалада (Ақсу, Рудный, Хромтау, Екібастұз) жүзеге асырылды.
«ҚТК» ұсынып отырған сатып алу құқығымен жалға берілетін тұрғын үйді сату тетігінің басты ерекшелігі – неғұрлым адал шарттар: төмен пайыздық мөлшерлеме (3,1%), бастапқы жарна бойынша талаптардың болмауы және табыс жеткіліксіз болған жағдайда кепілгерлерді тарту мүмкіндігі қарастырылған. Бүгінгі таңда тұрғын үй нарығында мұндай шарттарды ешкім ұсынбайды.
«ҚТК» сатылатын пәтерлерді «mitwork.kz» еуразиялық электронды порталында тендер арқылы алады. Тұрғын үйге бірқатар талап қойылады: 2020 жылдан бастап пайдалануға берілген III-IV жайлылық класындағы көппәтерлі тұрғын үйде орналасу, таза әрлеу, барлық қажетті құқық белгілейтін құжаттардың болуы.
«Қазақстан Тұрғын үй Компаниясы» АҚ мәліметінше, 2024 жылға шамамен 40 миллиард теңгеге екі мыңнан астам пәтерді сатып алу жоспарланған. Талаптар, баға параметрлері және сатып алу шарттары, сондай-ақ «ҚТК-ның» биыл жалға берілетін пәтерлерге қажеттілігі туралы толығырақ ақпаратты ҚТК тұрғын үй порталында https://homeportal.kz/property, сондай-ақ «khc.kz» веб-сайтынан табуға болады.